آفرینندهٔ «آسمان و زمین» آماده است دعاهای ما را بشنود
۱، ۲. چرا دعا کردن در پیشگاه یَهُوَه افتخار بزرگی است، و چرا درک تعالیم کتاب مقدّس در مورد دعا از اهمیت بسزایی برخوردار است؟
زمین در مقایسه با عالَم هستی بسیار کوچک است و انسان‌های روی زمین در مقابل عظمت یَهُوَه خدا، آفرینندهٔ «آسمان و زمین» مانند غبار روی ترازو ناچیزند. (مزمور ۱۱۵:۱۵؛ اِشَعْیا ۴۰:۱۵) حال در مفهوم آیهٔ زیر که در کتاب مقدّس آمده است تأمّل کنید: «خداوند نزدیک است به آنانی که او را می‌خوانند، به آنانی که او را به راستی می‌خوانند. آرزوی ترسندگان خود را به جا می‌آورد و تضرّع ایشان را شنیده، ایشان را نجات می‌دهد.» (مزمور ۱۴۵:۱۸، ۱۹) تصوّرش را بکنید! آفرینندهٔ عالَم و تمام کائنات، خداوندِ قادر مطلق، به ما انسانها نزدیک است و اگر او را با «راستی» و صداقت یاد کنیم ما را می‌شنود. واقعاً چه افتخار بزرگی است که می‌توانیم در پیشگاه خداوند متعال دعا کنیم!
۲ طبعاً اگر بخواهیم یَهُوَه به دعاهای ما گوش دهد باید به طریقی که مورد قبول اوست دعا کنیم. بی‌شک درک تعالیم کتاب مقدّس در این خصوص از اهمیت بسزایی برخوردار است. دعا راه نزدیک شدن به خداست. پس دانستن اینکه کتاب مقدّس در این خصوص چه می‌گوید بسیار پر اهمیت است.
چرا به درگاه یَهُوَه دعا می‌کنیم؟
۳. یکی از دلایل مهمی که باید به یَهُوَه دعا کنیم چیست؟
۳ یکی از دلایل اصلی دعا این است که در واقع با دعا کردن به درگاه یَهُوَه، به دعوت او پاسخ گفته‌ایم. چرا که او خود از ما خواسته است به او دعا کنیم. خداوند در کلامش ما را ترغیب می‌کند که برای هیچ چیز نگرانی و غصه به دل خود راه ندهیم، بلکه با ایمان به عیسی مسیح، قدردانی و شکرگزاری‌مان را به خدا ابراز کنیم و درخواست‌ها و خواهش‌هایمان را با خدا در میان بگذاریم و آنگاه او چنان آرامشی در دل و ذهن ما برقرار خواهد کرد که از تصوّر خارج است. (
فیلِپّیان ۴:۶، ۷) قطعاً ما نمی‌خواهیم چنین موهبتی را که از طرف فرمانروای عالَم برای ما دیده شده است، نادیده بگیریم!
۴. چگونه استمرار در دعا رابطهٔ ما را با یَهُوَه تقویت می‌کند؟
۴ پشتکار و استمرار در دعا ما را به یَهُوَه نزدیک‌تر و رابطه‌مان را با او صمیمی‌تر می‌کند. رابطهٔ ما با یَهُوَه خدا را می‌توان از بعضی جهات به رابطهٔ دو دوست تشبیه کرد. دوستان واقعی فقط زمانی که به یکدیگر احتیاج دارند با هم صحبت نمی‌کنند. آنان افکار، نگرانی‌ها و احساساتشان را آزادانه با هم در میان می‌گذارند و به این وسیله نه تنها توجه و علاقه‌شان را به یکدیگر نشان می‌دهند بلکه پیوند دوستی‌شان را نیز تحکیم می‌بخشند. بی‌تردید کتاب حاضر شما را یاری کرد تا از طریق کتاب مقدّس با شخصیت یَهُوَه خدا و تصمیمات و مقاصد او آشنا شوید. به این ترتیب یَهُوَه خدا، شخصیتی واقعی برای شما پیدا کرده است. حال اگر در دعا راز دلتان را به او بگویید و افکار و احساساتتان را با او در میان بگذارید، رشتهٔ پیوندتان با او استوارتر می‌شود و به او نزدیک‌تر خواهید شد.—
یعقوب ۴:۸.
شرایط دعا چیست؟
۵. چه موضوعی نشان می‌دهد که یَهُوَه به هر دعایی گوش نمی‌دهد؟
۵ آیا یَهُوَه به هر دعایی گوش می‌دهد؟ در زمان اِشَعْیا خداوند خطاب به قوم سرکش اسرائیل گفت: حتی وقتی «دعای بسیار می‌کنید، اجابت نخواهم نمود زیرا که دست‌های شما پر از خون است.» (اِشَعْیا ۱:۱۵) این آیه نشان می‌دهد که انجام بعضی اَعمال مانع می‌شود که یَهُوَه به دعاهای ما گوش دهد. برای اینکه یَهُوَه دعاهای ما را بشنود باید شروطی را رعایت کنیم.
۶. شرط اصلی برای اینکه یَهُوَه دعاهای ما را بشنود چیست، و دارا بودن آن به چه مفهوم است؟
۶ شرط اصلی دعا، داشتن ایمان است. (
مَرقُس ۱۱:۲۴ خوانده شود.) پولُس رسول گفته است که خوشنود کردن خدا بدون ایمان ممکن نیست و هر کس که می‌خواهد به خدا نزدیک شود باید به وجود او ایمان داشته باشد و همچنین ایمان داشته باشد که خدا به کسانی که با دلی پاک او را می‌جویند پاداش می‌دهد. (
عبرانیان ۱۱:۶) البته داشتن ایمان تنها به مفهوم اعتقاد داشتن به وجود خدا و دانستن اینکه او دعاهای ما را می‌شنود و پاسخ می‌دهد نیست. بلکه ایمان واقعی در عمل مشخص می‌شود، به عبارت دیگر رفتار و روش زندگی روزمرهٔ ما، نشانهٔ ایمان ماست.—
یعقوب ۲:۲۶.
۷. الف) چرا باید با تواضع و احترام به یَهُوَه دعا کنیم؟ ب) چگونه می‌توانیم با خلوص نیّت و تواضع دعا کنیم؟
۷ یَهُوَه می‌خواهد که صمیمانه و متواضعانه به او دعا کنیم. آیا نشان دادن تواضع و احترام در مقابل یَهُوَه خدا امری بدیهی نیست؟ مردم اغلب در حضور پادشاه و یا شخصی عالی‌مقام با افتادگی و احترام صحبت می‌کنند و به این شکل نشان می‌دهند که مقام والای او را به رسمیت می‌شناسند. پس چقدر بیشتر ما باید در پیشگاه یَهُوَه احترام و تواضع از خود نشان دهیم. (مزمور ۱۳۸:۶) چرا که او «خدای قادر مطلق» است. (پیدایش ۱۷:۱) دعای متواضعانهٔ ما باید گویای این امر باشد که مقام پر عظمت او را نسبت به خود می‌شناسیم. چنین تواضعی ما را بر آن می‌دارد که احترام و افتادگی را با صداقت و صمیمیت درآمیزیم و تنها یک سری کلمات تکراری را بر زبان نیاوریم و یا صرفاً از روی عادت دعا نکنیم بلکه خالصانه و از صمیم قلب با او راز و نیاز کنیم.—
متّیٰ ۶:۷، ۸.
۸. چگونه می‌توانیم هماهنگ با دعایمان عمل کنیم؟
۸ شرط دیگر اینکه خدا دعای ما را بشنود این است که همراه و هماهنگ با دعایمان تلاش کنیم. یَهُوَه از ما انتظار دارد هر چه که در قدرت و توانمان است انجام دهیم. برای مثال، اگر در دعا از او می‌خواهیم رزق و روزی ما را به ما عطا نماید، باید سخت کار کنیم و هر کاری که توان انجام آن را داریم قبول نماییم و هیچ کاری را عار نشماریم. (
متّیٰ ۶:۱۱؛ ۲تَسّالونیکیان ۳:۱۰) اگر در دعا برای غلبه بر ضعفی از یَهُوَه کمک می‌خواهیم باید خودمان نیز مراقب باشیم و از موقعیت‌ها و شرایطی که ممکن است ما را به وسوسه بکشاند دوری کنیم. (
کُولُسیان ۳:۵) تا اینجا به شروطی که لازمهٔ دعاست اشاره کردیم حال به سؤالاتی در این خصوص پاسخ می‌دهیم.
پاسخ به چند پرسش در مورد دعا
۹. به چه کسی و از طریق چه کسی باید دعا کنیم؟
۹ به چه کسی باید دعا کنیم؟ عیسی به پیروانش تعلیم داد که باید به ‹پدر آسمانی› دعا کنند. (
متّیٰ ۶:۹) پس مخاطب دعاهای ما یَهُوَه خداست و باید به او دعا کنیم. با این حال یَهُوَه از ما خواسته است که در دعاهایمان نشان دهیم که مقام پسر یگانه‌اش عیسی مسیح را به رسمیت می‌شناسیم. همان طور که در
فصل پنجم این کتاب آموختیم عیسی به زمین فرستاده شد تا ما را از تأثیر گناه و محکومیت به مرگ رهایی بخشد و موهبت زندگی ابدی را به ما بازگرداند. (
یوحنّا ۳:۱۶؛ رومیان ۵:۱۲) او داور و کاهن اعظم است. (
یوحنّا ۵:۲۲؛ عبرانیان ۶:۲۰) به همین دلیل کلام خدا به ما تعلیم می‌دهد که دعاهایمان را از طریق عیسی، یعنی به نام او به یَهُوَه بگوییم. عیسی خود گفته است: «من راه و راستی و حیات هستم. هیچ کس نزد پدر جز به وسیلهٔ من نمی‌آید.» (
یوحنّا ۱۴:۶) ما باید تنها به یَهُوَه خدا دعا کنیم و دعاهایمان را به نام پسرش عیسی مسیح به پیشگاه او بیاوریم تا یَهُوَه آنها را بشنود.
۱۰. چرا هنگام دعا قرار گرفتن در وضع یا حالتی مشخص اهمیت ندارد؟
۱۰ آیا باید هنگام دعا در وضع یا حالت مشخصی قرار بگیریم؟ خیر، یَهُوَه چنین درخواستی نکرده است که هنگام دعا حالت خاصّی به بدن یا دست‌هایمان بدهیم. کتاب مقدّس حالت‌های مختلفی را نشان می‌دهد که می‌توانیم به خدا دعا کنیم؛ بنشینیم، بایستیم، زانو بزنیم و یا تعظیم کنیم. (۱تواریخ ۱۷:۱۶؛ نَحَمِیا ۸:۶؛ دانیال ۶:۱۰؛
مَرقُس ۱۱:۲۵) شرط اساسی در دعا قلب پاک است نه حالت یا وضعیت بخصوصی که جلب توجهٔ دیگران را بکند. در واقع ممکن است در طی روز هر کجا یا در هر شرایطی که باشیم در دل دعا کنیم. اطرافیانمان متوجهٔ دعای ما نمی‌شوند اما یَهُوَه آن را می‌شنود.—نَحَمِیا ۲:۱-۶.
۱۱. برای چه موضوعاتی می‌توانیم دعا کنیم؟
۱۱ برای چه موضوعاتی می‌توانیم دعا کنیم؟ کتاب مقدّس می‌گوید: «هر چه برحسب ارادهٔ او [یَهُوَه] سؤال نماییم، ما را می‌شنود.» (
۱یوحنّا ۵:۱۴) ما می‌توانیم در مورد هر موضوعی که هماهنگ با خواست خداست دعا کنیم. آیا می‌توان گفت که دعا کردن در مورد نگرانی‌ها و مشکلات شخصی هماهنگ با خواست خداست؟ البته! دعا به یَهُوَه مثل صحبت کردن با یک دوست صمیمی است. می‌توانیم راز دلمان را در پیشگاه پر مهر و محبت او بیان کنیم و ‹دل خود را به حضور وی بریزیم.› (مزمور ۶۲:۸) بجاست برای انجام اَعمال نیکو از او درخواست کنیم که روح مقدّسش را به ما ارزانی دارد. (
لوقا ۱۱:۱۳) همچنین می‌توانیم از او بخواهیم که ما را هدایت کند تا در زندگی تصمیمات حکیمانه بگیریم و ما را قوی سازد تا با مشکلات کنار بیاییم. (
یعقوب ۱:۵) زمانی که گناهی مرتکب می‌شویم، با دعا به درگاه پر مهر و محبتش می‌رویم و بر پایهٔ قربانی عیسی مسیح از او طلب بخشایش گناهمان را می‌کنیم. (
اَفَسُسیان ۱:۳، ۷) البته نباید تنها در مورد مشکلات شخصی با خدا راز و نیاز کنیم بلکه باید برای دیگران، از جمله اعضای خانواده و هم‌ایمانانمان نیز دعا کنیم.—
اَعمال ۱۲:۵؛ کُولُسیان ۴:۱۲.
۱۲. چگونه در دعاهایمان نشان می‌دهیم که یَهُوَه در رأس زندگی ما قرار دارد؟
۱۲ حمد و ستایش یَهُوَه و اموری که به او مربوط می‌شود باید در رأس دعاهای ما قرار گیرد. ما قطعاً دلایل کافی داریم که با صمیمانه‌ترین شکرگزاری‌ها دعای خود را در پیشگاه یَهُوَه آغاز کنیم و به این شکل برای تمام خوبی‌ها و محبت‌هایش از او تشکر کنیم. (۱تواریخ ۲۹:۱۰-۱۳) عیسی در دعایی که به دعای نمونه معروف است و در
متّیٰ ۶:۹-۱۳ نگاشته شده است ابتدا از تقدّس نام خدا سخن می‌گوید و سپس می‌خواهد که پادشاهی خدا برقرار گردد تا خواست و ارادهٔ او در آسمان و روی زمین انجام شود. (خوانده شود.) عیسی بعد از اینکه این موضوعات را در دعا مطرح کرد، به مسائل و موضوعات شخصی پرداخت. ما نیز اگر در آغاز دعا نام خدا و حمد و ستایش او را بر زبان و دل جاری کنیم نشان می‌دهیم که خواست و ارادهٔ یَهُوَه، پر اهمیت‌ترین موضوع در زندگی‌مان است و فقط به رفاه و آسایش خود فکر نمی‌کنیم.
۱۳. کتاب مقدّس در خصوص مدت دعا چه نشان می‌دهد؟
۱۳ دعا باید چه مدت طول بکشد؟ کتاب مقدّس حدّی برای این موضوع که دعاهای شخصی یا عمومی چه مدت باید باشد قرار نداده است. دعا می‌تواند مانند دعای قبل از صرف غذا، کوتاه باشد. اما طبعاً زمانی که سفرهٔ دلمان را پیش یَهُوَه باز می‌کنیم و با او به راز و نیاز می‌پردازیم، دعایمان طولانی است. (۱سموئیل ۱:۱۲، ۱۵) عیسی افرادی را که برای خودنمایی دعا را طولانی میکردند محکوم کرد. (
لوقا ۲۰:۴۶، ۴۷) چنین دعاهایی در چشم یَهُوَه ارزشی ندارند. یَهُوَه دعایی را می‌شنود که از دل برآید. به همین دلیل مدت دعا نیز بسته به شرایط و نیاز ما متفاوت است.
در هر موقعیتی که دعا کنید یَهُوَه دعای شما را می‌شنود
۱۴. اینکه کتاب مقدّس می‌گوید «همیشه دعا کنید» به چه معنی است و چرا این موضوع باعث آرامش ماست؟
۱۴ چند مرتبه در روز باید دعا کنیم؟ کتاب مقدّس ما را تشویق می‌کند که مرتباً دعا کنیم و در دعا از خود پشتکار نشان دهیم و می‌گوید: «همیشه دعا کنید.» (
متّیٰ ۲۶:۴۱؛رومیان ۱۲:۱۲؛ ۱تَسّالونیکیان ۵:۱۷) البته این گفته به این معنی نیست که ما باید تمام روز را به دعا بگذرانیم. بلکه تأکید کتاب مقدّس بر این است که در دعا سستی نورزیم و مرتباً از یَهُوَه خدا به خاطر نیکی‌ها و محبت‌هایش قدردانی کنیم و برای راهنمایی و چارهٔ کارهایمان از او مدد طلبیم. از او بخواهیم که ما را قدرت بخشد و همیشه از درگاه پر مهر و محبت او آرامش و تسلّی را بطلبیم. آیا این موضوع باعث آرامش خاطر ما نیست که یَهُوَه هیچ قانون و حدّی برای اینکه چند مرتبه و چه مدت به او دعا کنیم قرار نداده است؟ اگر واقعاً برای موهبت دعا که یَهُوَه در اختیار ما قرار داده است قدردان باشیم فرصت‌های فراوانی وجود دارد که به پدر آسمانی‌مان دعا کنیم.
۱۵. گفتن «آمین» در آخر دعای خود و دیگران به چه مفهوم است؟
۱۵ چرا در انتهای دعا «آمین» می‌گوییم؟ کلمهٔ «آمین» به معنی «چنین باشد» و یا «آری» است. نمونه‌هایی که در کتاب مقدّس آمده است نشان می‌دهد که گفتن «آمین» در آخر دعای شخصی یا عمومی مناسب و بجاست. (۱تواریخ ۱۶:۳۶؛ مزمور ۴۱:۱۳) گفتن «آمین» در آخرِ دعای خود تأییدی است بر اینکه دعایمان خالصانه بوده است. همین طور اگر در آخر دعایی که دیگری بر زبان می‌آورد، در دل یا با صدای بلند «آمین» بگوییم نشان می‌دهیم که با آنچه او گفته است، موافق هستیم.—
۱قُرِنتیان ۱۴:۱۶.
یَهُوَه چگونه به دعاهایمان پاسخ می‌دهد؟
۱۶. چه اطمینانی در مورد شنوندهٔ دعاهایمان داریم؟
۱۶ آیا یَهُوَه واقعاً به دعاهای ما پاسخ می‌دهد؟ بلی! ما مطمئن هستیم خداوند دعاهای خالصانهٔ میلیون‌ها انسان را می‌شنود و به آنها جواب می‌دهد. (مزمور ۶۵:۲) یَهُوَه به شکل‌های مختلف دعاهای ما را پاسخ می‌دهد.
۱۷. چرا می‌توان گفت که خدا از فرشتگان و خادمانش برای پاسخ به دعاهای ما استفاده می‌کند؟
۱۷ یَهُوَه از فرشتگان و همینطور خادمانش برای پاسخگویی به دعاهای ما استفاده می‌کند. (
عبرانیان ۱:۱۳، ۱۴) گزارش‌های فراوانی ثابت می‌کند که فرشتگان راهنمای کار موعظه هستند. (
مکاشفه ۱۴:۶) به عنوان مثال بسیاری در دعا برای راهنمایی و یا شناخت خدا از او کمک خواسته‌اند و اندکی بعد با یکی از شاهدان یَهُوَه برخورد داشته‌اند. یَهُوَه همچنین مسیحیان را ترغیب می‌کند که در شرایط سخت به یاری یکدیگر بشتابند.—امثال ۱۲:۲۵؛
یعقوب ۲:۱۶.
یَهُوَه در پاسخ به دعاهایمان می‌تواند هم‌ایمانانمان را برای کمک به ما برانگیزد
۱۸. یَهُوَه چگونه از روح مقدّس و کتابش برای پاسخگویی به دعاهای خادمانش استفاده می‌کند؟
۱۸ یَهُوَه خدا از کلام و روح مقدّسش برای پاسخگویی به دعای خادمانش استفاده می‌کند. وقتی به درگاه یَهُوَه برای مقابله با سختیها یا غلبه بر مشکلاتمان دعا می‌کنیم او از طریق روح مقدّسش ما را راهنمایی و تقویت می‌نماید. (
۲قُرِنتیان ۴:۷) یَهُوَه همچنین از طریق کتاب مقدّس ما را یاری می‌کند که تصمیمات درست اتخاذ کنیم. اغلب وقتی برای راهنمایی و هدایت از او کمک می‌طلبیم، پاسخ را در کتاب مقدّس می‌یابیم. هنگام مطالعهٔ کتاب مقدّس و یا نشریاتی که بر مبنای کتاب مقدّس نوشته شده‌اند مانند کتاب حاضر، به آیاتی برمی‌خوریم که برایمان مفید و دلگرم‌کننده است. همین طور ممکن است در جماعت مسیحی تعالیمی از کتاب مقدّس مطرح شود که به آن نیاز داشته‌ایم یا پیر جماعتی با محبت و توجه خود نظر ما را به نکته‌ای در کتاب مقدّس جلب کند و به این شکل پاسخ دعایمان را بگیریم.—
غَلاطیان ۶:۱.
۱۹. هنگامی که به نظر می‌رسد دعایمان بی‌جواب مانده چه موضوعی را باید به خاطر آوریم؟
۱۹ اگر به نظر می‌رسد که یَهُوَه در پاسخ دادن به دعایی تأخیر می‌کند هیچ گاه به این سبب نیست که قادر به پاسخگویی به دعای ما نیست. بلکه باید به خاطر بسپاریم که یَهُوَه دعاهای ما را هماهنگ با خواستش و در زمان مناسب پاسخ می‌دهد. او نیازهای ما و روش رسیدگی به آنها را بسیار بهتر از خود ما می‌داند. اما از ما می‌خواهد که با جدّیت و پشتکار ‹سؤال کنیم، بطلبیم و بکوبیم.› (
لوقا ۱۱:۵-۱۰) چنین جدّیت و پشتکاری ایمان خالصانه و همچنین خواست قلبی ما را نمایان می‌سازد. از آن گذشته ممکن است یَهُوَه به دعای ما طوری پاسخ دهد که برای ما واضح و آشکار نباشد. برای مثال اگر در دعا از او می‌خواهیم که سختی و مشکلی را برطرف سازد شاید او این کار را نکند اما به ما قدرت تحمّل آن را بدهد.—
فیلِپّیان ۴:۱۳ خوانده شود.
۲۰. چرا باید از موهبت باارزش دعا بهره ببریم؟
۲۰ چقدر باید سپاسگزار باشیم که آفرینندهٔ عالَم دعاهای صمیمانه و خالصانه را می‌شنود. (مزمور ۱۴۵:۱۸ خوانده شود.) بجاست ما نیز از موهبت ارزشمند دعا که یَهُوَه برایمان قرار داده است بهرهٔ کامل ببریم و مرتباً به او دعا کنیم. اگر چنین کنیم رضایت و شادی عمیقی در پیش روی خواهیم داشت و به شنوندهٔ دعاهایمان، یَهُوَه خدا، نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم.
تعالیم کتاب مقدّس
این کتاب دارای چهار بخش عمده است:
