حقوق حیوانات و محیط زیست را رعایت کنیم *نیلوفر ایمانیان

این در حالی است که حیوانات، بخشی از جامعه طبیعی و زیست محیطی را تشکیل می‌دهند و در برقراری توازن در نظام طبیعت، نقش موثر و غیرقابل انکاری دارند. حیوانات مانند انسان‌ها از حقوق خاص خویش مانند حق حیات، حق درمان، حق آرامش، حق زیست جمعی، حق پرهیز از هر نوع خشونت، حق پرهیز از هرگونه نسل‌کشی، حق استفاده از حیات‌وحش و مانند آن‌ها برخوردارند و هرگونه تعدی و تفریط نسبت به آن‌ها یا حقوق آن‌ها، به منزله نقض حقوق آنان محسوب شده و ضروری است، مستوجب مسئولیت باشد.

سال ۱۳۹۴
برای حمایت از حیوانات شهری هیچ قانونی تصویب نشده است
علی نجفی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد، در این خصوص میگوید: از ابتدای سال تا کنون تعداد 5700 قلاده سگ امحاء شده که هزینه کشتار هر قلاده سگ، بدون هزینه جمعآوری، 30 هزار تومان است.
وظیفه کشتار سگها برعهده سازمان ماست که مرگ آنان بر اساس قوانین موجود به صورت مرگ آرام است، به طوری که ابتدا با یک آمپول بیهوشی سگ را بیهوش کرده و سپس به وسیله تزریق آمپولی دیگر، «آنفارکتوس قلبی» موجب کشته شدن سگ میشوند.
وقتی که برای هر قلاده سگ، مبلغ 30 هزار تومان تنها برای کشتار آن هزینه شود، برای 5700 سگ کشته شده در مشهد از ابتدای سال تا کنون، میزان 171 میلیون تومان هزینه شده و این مبلغ تنها برای کشتن بوده است، کشتن حیواناتی که جزیی از این کره خاکی و چرخه زندگی بشری هستند و در هر حال بازهم قصه توپ، زمین حریف، مقصر و بیگناه بودن مطرح میشود تا هیچ اتفاقی برای بهتر زندگی کردن نیفتد.


سال۱۳۹۶
رئیس اداره محیط زیست اشتهارد از پیگیری کشتار بیرحمانه سگها در منطقه اطراف شهرک صنعتی اشتهارد خبر داد.
رئیس اداره محیط زیست اشتهارد با بیان اینکه هنوز افرادی که این سگ ها را با تفنگ ساچمهای کشتهاند شناسایی نشدهاند


سال۱۳۹۷
فعالان حوزه محیط زیست خوزستان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی از رقابت پیمانکاران برای از بین بردن سگها خبر می دهند. به گفته برخی از آنها کشتن و از بین بردن هر سگ بین 25 تا 30 هزار تومان برای صاحب لاشه درآمدزایی دارد.
گزارش های ویدئویی مختلفی از سوزاندن ۲۰۰ تا ۳۰۰ سگ در اهواز منتشر شد؛ درحالی که شهرداری اهواز می گوید فقط "لاشه های سگ" را سوزانده است.

همچنان حیوان آزاری ادامه دارد و با توجه به قوانین ، بی اعتنایی مسوولان بیشتر و بیشتر می شود به طوری که سوزاندن،کشتن و آزار حیوانات هیچ پیگرد قانونی ندارد.نقض مواد اعلامیه جهانی حقوق حیوانات موصوب ۱۵ اکتبر ۱۹۷۸

اعلامیه جهانی حقوق حیوانات
موصوب ۱۵ اکتبر ۱۹۷۸
ماده ۱
همه حیوانات حقی برابر بر زندگی در یک چارچوب بیولوژیکی متعادل دارند. این برابری نباید تنوع انواع و افراد انسانی را مبهم نماید.
ماده۲
همه حیوانات حق بر احترام دارند.
ماده ۳
هیچ حیوانی نباید در معرض برخورد نامناسب یا اعمال بی رحمانه قرار گیرد.
اگر کشتن حیوانی لازم باشد، باید لحظه ای، بدون درد و بدون هیچ دلهره ای صورت گیرد.
باید با مرده حیوان برخورد مناسب صورت گیرد.
ماده ۴
  1. حیوانات وحشی حق زندگی و تولیدِ نسلِ آزادانه در محیط زیست طبیعی خویش را دارند.
  2. محرومیت طولانی مدت از این آزادی و همچنین شکار و صید و هرگونه استفاده از حیوانات وحشی برای مقاصد غیر حیاتی برخلاف چنین حقی است.
ماده ۵
  1. حیوانی که به انسان وابسته است، حق مراقبت  و توجه ویژه دارد.
  2. چنین حیوانی نباید به هیچ وجه رها شده یا به ناحق کشته شود.
  3. هرقسم پرورش حیوان یا بهره برداری از آن باید مناسب با فیزیولوژی و موقعیت حیوان باشد.
  4. صحنه های تماشا، نمایشگاه­ها و فیلم هایی که از حیوانات استفاده می نمایند، باید بر حیثیت  و موقعیت حیوانات احترام گذارده  و هیچ خشونتی را به کار نبرند.

ماده ۶
  1. آزمایش بر روی حیوانات موجب رنج فیزیکی و روانی و نقض حقوق حیوانات است.
  2. روش های جایگزین باید توسعه یافته  و بگونه ای نظام مند اجراء گردد.
ماده ۷
هر فعل غیر ضروری منجر به مرگ حیوانات و هر گونه تصمیم منجر به چنین عملی به مثابه جنایت علیه حیات است.
ماده ۸
  1. هر گونه فعلی که منجر به خطر افتادن گونه های وحشی گردد و هر قسم تصمیم منجر به چنین افعالی، نسل کشی، یعنی جنایت علیه گونه ها تلقی می شود.
  2. کشتار حیوانات وحشی، آلودگی و تخریب بیوتوپها [محدود های طبیعی  زندگی حیوانات] نسل کشی تلقی می شود.
ماده ۹
  1. شخصیت حیوانات و حقوق آنها باید به موجب قانون مورد شناسایی قرار گیرد.
  2. باید نمایندگانی  در نهادهای دولتی برای دفاع و حمایت از حیوانات وجود داشته باشد.
ماده ۱۰
از دوران طفولیت باید آموزش و پرورش عمومی به منظور راهنمایی انسان جهت توجه، درک و احترام  به حیوانات وجود داشته باشد.

در مکتب اسلام هم، سفارش ها و رفتارهای اعجاب انگیزی درباره ترحم بر جانداران بیان شده است.ترحم بر حیوانات موجب پاداش و آزار و اذیت حیوانات باعث عذاب آخرت است.هرچند همین مکتب هم نقض حقوق حیوانات را در بر دارد مانند نقض حق برابر حیوانات بر زندگی.

1. بر صاحبان حیوانات لازم است که براى آنها وسایل زندگى و رفاه ـ مانند مسکن و آب و مواد غذایى ـ فراهم کنند و بر چهارپایان بیش از اندازه طاقت و توانِ آنها بار نگذارند و راه نبرند؛ یعنى با توجه به اندازه توان حیوانات از آنها استفاده کنند.
2. در صورتى که چهارپایان بچه دارند، بر صاحبان آنها لازم است که تمام شیر آنها را ندوشند و به اندازه اى که براى بچه آنها کافى باشد، شیر در پستان باقى بگذارند.
 3. در صورتى که دوشیدن شیر براى حیوان ضرر داشته باشد، نباید شیر آن را بدوشند؛ مستحب است کسى که شیر حیوان را مى دوشد، ناخن خود را کوتاه کند تا در موقع دوشیدن، براى حیوان ناراحتى ایجاد نکند.
4. اگر کسى ـ در جایى که آب پیدا نمى شود ـ مقدارى آب همراه دارد که اگر با آن وضو بگیرد، حیات یک حیوان بر اثر تشنگى به خطر مى افتد، باید آن آب را به حیوان بدهد و آن را از مردن نجات دهد و براى نماز تیمم کند.
5. مالک زنبور عسل باید امکانات و وسایل رفاهى را براى آن فراهم کند. در زمان برداشتن عسل نیز نباید تمام عسل را براى خودش بر دارد؛ بلکه باید به اندازه احتیاج آن حیوان، عسل در کندو باقى بگذارد؛ هرچند مستحب است که بیشتر از مقدار نیاز زنبور، برایش عسل باقى بگذارد. 6. مالک کرم ابریشم باید نیازهاى زندگى آن را تأمین، و غذایش (برگ توت) را به اندازه کافى فراهم آورد.
7. در صورتى که مالک هر حیوانى به تأمین نیازهاى آن اقدام نکند، بر حاکم لازم است که او را به این وظیفه اجبار کند؛ در صورتى که خود حاکم نتواند این کار را انجام دهد، باید افراد دیگر به این وظیفه اقدام، و حیات آن حیوان را حفظ کنند (نورى طبرسى، 1348، ج 2، ص 55ـ56؛ اخوان، 1370)
8. آزار رساندن به هر جاندار حرام گوشتى منع شده است؛ چه رسد به قتل؛ مگر حیوان موذى، که براساس برخى روایت ها، آن نیز باید به روشى مناسب از بین برود. 9. کشتن حلال گوشت جایز نیست؛ مگر براى خوردن؛ آن هم به نحوه خاصى که بیان خواهد شد. 10. به بند کشیدن حیوانات و شکنجه آنها ممنوع است. همچنین تجاوز به حریم، اموال، بچه ها و تخریب خانه هاى آنها نیز نهى شده است.
11. به متجاوز و خائن به حقوق حیوانات، اخطار و وعده عذاب و حسابرسى شدید در قیامت داده اند. 12. کشتن حیوانات در برخى مکان ها و زمان ها (مانند حرم مکه و موسم حج براى محرم) ممنوع است؛ حتى برخى از حیوان هاى حلال گوشت؛ حتى براى شکننده یک تخم شترمرغ و قاتل یک کک، کفاره معین شده است.
13.حمایت ازحیات حیوانات گمشده ونجات آنهاازمرگ
14. انداختن کالا به دریا براى حفظ حیوانات موجود در کشتى به منظور جلوگیرى از غرق شدن آنها (حق حیات حیوان و حفظ آن).
 15. نداشتن جواز جداسازى قطعه هاى غصبى کشتى، در صورتى که این کار باعث غرق شدن کشتى حامل حیوانات شود (حق حیات حیوان و حفظ آن).
16. نداشتن جواز جداسازى نخ هاى ترمیمى (بخیه) غصبى از بدن حیوان، در صورتى که این کار باعث مرگ یا آسیب دیدن آنها شود (حفظ سلامتى و بهداشت حیوان). 17. لزوم پانسمان جراحت حیوان؛هرچند مواد مصرفى متعلق به دیگرى (غصبى) باشد (حفظ سلامتى حیوان).
18. لزوم رهایى حیوان از ظرف یا مکان دیگرى (غصبى) که در آنجا گرفتار شده است؛ هرچند منجر به تخریب آنها شود (آزادى حیوان).  19. لزوم تأمین علوفه، آب و سایر نیازمندى هاى حیوانى که در اختیار دیگرى قرار دارد (ودیعه)؛ هرچند مالک حیوان با این کار مخالف باشد(حقوق اساسى حیوان).
20. براساس قوانین و منابع حقوق اسلامى، رفتار جنایت آمیز درباره حیوانات موجب پرداخت دیه مى شود (حق حیات حیوان). این مسئله نشانگر ارزشمندى جان و سلامت اعضاى بدن حیوانات ـ حتى حیوانات نجس ـ و عدم جواز تجاوز به آنها در اسلام است.
21. با اینکه ـ براساس احکام و قوانین اسلامى ـ سگ «نجس» است؛ اما قوانین حمایتى و حیاتى اسلام شامل آن نیز مى شود و آسیب رساندن به انواع سگ ها، موجب پرداخت دیه است (نظرى توکلى، 1387، ص 78ـ79؛ اخوان، 1370).نقض 
22. نهى از آلوده کردن مأوى و محیط زیست؛ چه دریا و چه خشکى.

قانون شکار و صید، با استناد به مصوبه ۱۶۸ شورای عالی حفاظت، انواع گونههای جانوران

۱.چنانچه فردی مبادرت به شکار و صید جانوران وحشی عادی بدون پروانه، شکار و صید بیش از میزان مندرج در پروانه یا خلاف مقررات و خارج از محلهای مندرج در پروانه، حمل، عرضه، فروش و صدور جانوران وحشی بدون کسب پروانه یا مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست کند، به جزای نقدی از یکصد هزار تا یک میلیون ریال یا حبس از یک تا ۶ ماه محکوم میشود.
۲.اگر فردی شکار غیرمجاز در قرقهای اختصاصی و همچنین مبادرت به تخریب چشمهها و آبشخور حیوانات در مناطق حفاظتشده و پناهگاههای حیات وحش و اقدام به صدور و ورود حیوانات وحشی به صورت غیرمجاز نماید، به جزای نقدی از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۳ میلیون ریال یا حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه محکوم میشود.
۳.چنانچه فردی مرتکب شکار و صید جانوران وحشی حمایتشده بدون داشتن پروانه ویژه، شکار و صید در مناطق حفاظتشده و پناهگاههای حیات وحش بدون دریافت پروانه ویژه و صید غیرمجاز در رودخانههای حفاظتشده، از بین بردن رستنیها و تخریب در پارکهای ملی و آثار طبیعی ملی و هرگونه تجاوز و فعالیت غیرمجاز در اینگونه مناطق شود، به مجازات حبس از ۳ ماه تا ۳ سال یا به جزای نقدی از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۱۸ میلیون ریال محکوم میشود.
۴.چنانچه فردی مرتکب شکار جانوران وحشی کمیاب و در معرض خطر انقراض از قبیل جبیر، گورخر، گوزن زرد ایرانی، یوزپلنگ، تمساح (کروکودیل)، هوبره و میش مرغ، شکار در پارکهای ملی، شکار، صید یا کشتار جانوران وحشی با استفاده از سموم و مواد و امثال آن شود، به مجازات حبس از ۹۱ روز تا ۳ سال یا جزای نقدی از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تا ۲۰ میلیون ریال محکوم میشود. در صورت تکرار نیز به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

طبق ماده ۶۸۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات
چنانچه حیوان وحشی در منطقه حفاظتشده بر خلاف قانون شکار شود، علاوه بر اینکه ضوابط و مقررات قانون شکار و صید برای شکارچی متخلف حاکم است، ضوابط و مقررات این قانون که حبس از ۳ ماه تا ۳ سال یا جزای نقدی از یک و نیم میلیون ریال تا ۱۸ میلیون ریال است، برای او اعمال میشودطبق اصل ۴۰ قانــون اساســی:
«هیـچکس نمیتواند اِعمال حق خود را وسیله ضرر به غیر و یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد

یادمان باشد

این در حالی است که حیوانات، بخشی از جامعه طبیعی و زیست محیطی را تشکیل میدهند و در برقراری توازن در نظام طبیعت، نقش موثر و غیرقابل انکاری دارند. حیوانات مانند انسانها از حقوق خاص خویش مانند حق حیات، حق درمان، حق آرامش، حق زیست جمعی، حق پرهیز از هر نوع خشونت، حق پرهیز از هرگونه نسلکشی، حق استفاده از حیاتوحش و مانند آنها برخوردارند و هرگونه تعدی و تفریط نسبت به آنها یا حقوق آنها، به منزله نقض حقوق آنان محسوب شده و ضروری است، مستوجب مسئولیت باشد.


در پایان
قوانین ایران با توجه به قوانین اسلامی تنظیم شده اما خشونت علیه حیوانات و محیط زیست در آن بسیار پر رنگ است شاید چون در قوانین اسلام در تمام زمینه ها تبعیض وجود دارد و پر از نقض حقوق هاست.مثل قانون نجس بودن سگها در حوزه ی حیوانات.
نیلوفر ایمانیان


۱ نظر: