 |
| Niloufar Imanian https://eafworld.com/soil-pollution/ https://zanoazadegy.blogspot.com |
خاک طی مدت زمان طولانی و تحت تأثیر عوامل و شرایط خاصی بوجود می آید. کنش و واکنش های طبيعي براي تشکيل خاک بسيار به کندي صورت مي گيرد و بطور متوسط ۷۰۰ سال زمان لازم است تا طي مراحل مختلف يک سانتيمتر خاک زراعي و يا خاكي كه توانايي پرورش گياهان را داشته باشد بوجود آيد و گاهي بوجود آمدن يك سانتيمتر خاك تا ۴ هزار سال طول ميكشد. اين امر به خوبي عمق خسارت وارده به منابع خاك و لزوم توجه بيشتر به حفظ اين ذخایر را نشان مي دهد.
منابع آلودگی خاک عبارتند از:
۱-آلاینده های صنعتی:
آلاینده های صنعتی شامل کلیه آلاینده هایی است که توسط فعالیت کارخانه ها و کارگاه ها وارد خاک می شود. این پسماندها شامل پسماندهای: صنایع فولاد، نیروگاه ها، صنایع شیمیایی، صنایع ذوب آهن، صنایع فلزکاری، صنایع نفت (استخراج و پالایش)، صنایع چوب، سلولز و کاغذسازی، صنایع چرم و صنایع مواد غذایی است.
در اکثر شهرها شاهد هستیم که پساب های کارخانجات به رودخانه ها ریخته می شود؛ باید دانست که این مسأله علاوه بر آلودگی آب های سطحی و آلودگی خاک به آلوده شدن منابع زیرزمینی نیز منجر می شود. دود و آلاینده هایی که به صورت گاز و بخارات سمی از دودکش های عظیم کارخانه ها بیرون می آید، علاوه بر آلودگی های هوای شهرها و ایجاد مشکلات تنفسی برای انسان ها، باعث تشکیل باران اسیدی می شود و نتیجه آن آلودگی خاک می باشد. از اثرات زیان بار باران های اسیدی می توان به اختلال فعالیت های بیولوژیک خاک، اثرات سمی بر گیاهان و اثرات زیان بار بر انسان در اثر ورود مواد به زنجیره غذایی اشاره کرد.
۲-آلاینده های نفتی:
مواد نفتی و مشتقات آن که دومین گروهی هستند که سبب آلودگی خاک می شوند، ممکن است در اثر هر قدر مواد نفتی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کنند، رفع آلودگی مشکل تر و هزینه پاک سازی آن چند برابر خواهد بود. آلودگی های نفتی پیامد اجتناب‌ناپذیر افزایش سریع جمعیت و فرآیند صنعتی شدن است.
یکی از دلایل آلودگی خاک مالچ پاشی با مواد نفتی به منظور کاهش ریز گرد ها می باشد. تهیه مالچ نفتی و پاشیده شدن آن بر روی خاک می تواند خطرات جبران ناپذیری از قبیل گرم شدن زمین، آلودگی خاک و از بین رفتن موجودات و گیاهان آن منطقه و… در پی داشته باشد.
۳-آلاینده های شهری (زباله ها):
ما خاک را زباله دانی بزرگ می پنداریم و زباله ها را به خاک می سپاریم. زباله ها یکی از مهم ترین منابع آلودگی خاک محسوب می شوند. شیرابه زباله ها می تواند به داخل زمین نفوذ کرده و منابع آبی را نیز آلوده کند. این در حالی است که همه کشورهای پیشرفته زباله ها را طلای کثیف می نامند و با بازیافت و تولید کمپوست به زباله ها ارزش‌افزوده می دهند.
پتانسیل آلودگی فضولات آلی اعم از خانگی یا روستایی، بالا بوده و می تواند به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر آلوده کننده منابع آب، خاک و در شرایطی هوا به‌شمار آید. از معایب به‌کارگیری خاک به‌عنوان انبار فضولات آلی می توان به آلودگی خاک ناشی از فلزات سنگین و دیگر عناصر سمی محتوی آن‌ها، آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی اشاره کرد.
۴-آلاینده های کشاورزی:
از آلاینده های کشاورزی مؤثر در آلودگی خاک می توان استفاده بیش از حد سموم و کودهای کشاورزی، آنتی بیوتیک ها و هورمون ها در دام و آبیاری مزارع با فاضلاب های آلوده را نام برد. مصرف غیربهینه کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی با تجمع فلزات سنگین، ترکیبات آلی پایدار و … خاک را آلوده می سازد.
آنچه که مصرف انواع کود و سموم نامرغوب را نگران کننده می‌کند علاوه بر تاثیر آن بر سلامت محصولات مصرف کنندگان، تاثیر این سموم در خاک است تا جایی که این خاک‌ها تحت تاثیر این سموم خاصیت تولیدی خود را از دست داده و تا سالیانی طولانی سلامت غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
چرا خاک اهمیتی فوق العاده در زندگی ما دارد؟
برنج، میوه جات، سبزیجات، گندم و… همه این ها که ما در سر سفره غذایمان می خوریم ریشه در خاک دارند و کیفیتشان به کیفیت خاک بستگی دارد.
همان طور که اشاره کردیم اگر ما خاک را آلوده کنیم علوفه های دامی نیز آلوده می شوند و به تبع آن گوشت و لبنیات دام هایی که از آن علوفه تغذیه می کنند به طور غیر مستقیم آلوده خواهند شد.
ظرف اصلی آب در طبیعت خاک است، آلودگی خاک باعث آلوده شدن آب چشمه ها، رودخانه ها، قنات ها و… می شود و این آب آلوده برای سلامتی تمام جانداران خطرناک می باشد.
تنوع موجودات زنده در زیرخاک بیشتر از روی زمین است. در درون خاک، موجوداتی گوناگونی زندگی می کنند. کرمهای خاکی، مورچه ها، موریانه ها، خرخاکی ها و… همه این ها مهندسان خاک هستند! با آلودگی خاک این موجودات از بین می روند در نتیجه شاهد رویش گیاهان نخواهیم بود.
سخن آخر
خاک، مهربان و بخشنده است و دوست خوبی است. اما اگر ما این دوستی را دانسته یا نادانسته به دشمنی بدل کنیم، خاک دشمنی سرسخت است و ما از این دشمنی سودی نخواهیم برد و در این جنگ خودساخته، بی گمان ما شکستی سخت خواهیم خورد. خاک و امنیت خاک، شاه کلید و کنترل کننده چالش های جهانی مثل امنیت غذا، امنیت آب، امنیت انرژی، تنوع زیستی و غیره است. برای داشتن جهانی امن و ایمن برای زندگی، قدر خاک را بدانیم و مراقب خاک باشیم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر