2. مفاهیم و ملاحظات نظري
1-2. توسعه پایدار
مفهوم توسعه پایدار درکشـورهاي مختلـف بـه روشهـاي گونـاگون تعریـف، درك و
تفسیر شده است. این تفاوتها، تنوع در شرایط زیست محیطـی، اقتصـادي، اجتمـاعی و سیاسی را منعکس میکند]27، ص363[.
1-2. توسعه پایدار
مفهوم توسعه پایدار درکشـورهاي مختلـف بـه روشهـاي گونـاگون تعریـف، درك و
تفسیر شده است. این تفاوتها، تنوع در شرایط زیست محیطـی، اقتصـادي، اجتمـاعی و سیاسی را منعکس میکند]27، ص363[.
واژه توسعه پایدار نخستین بار در سال1980 درگزارش انجمن بین المللی حفاظت از
منابع طبیعی )IUCN( تحت عنوان »استراتژي حفاظت از منابع طبیعی« استفاده شـد و از طریق گزارش موسوم به »آینده مشـترك مـا« کـه گـزارش برونـت لنـد2 نیـز نامیـده میشود و توسط کمیسیون محیط زیست و توسعه سـازمان ملـل تهیـه شـده، بـه طـور گستردهاي اشاعه یافت. بر اساس تعریف این گزارش، توسعه پایـدار توسـعهاي اسـت کـه نیازهاي نسلهاي کنونی را بدون خدشه وارد کردن به توانایی نسلهاي آینده در تـأمین
نیازهاي شان برآورده سازد]24، ص51؛ 9، ص675[. رابینسون3 معتقد است، منظور از توسعه پایدار، روندي از توسعه اقتصـادي اسـت کـه
منابع را تحلیل4 نبرد و هزینههاي زیست محیطی منفی بـراي بقـاي کـره زمـین ایجـاد ننماید. همچنین این اصطلاح شامل آن است که منافع اقتصادي چنـین توسـعهاي بایـد بهطور وسیع منتشر شود. مانگی5 توسعه پایدار را بهبود ممتد در سـطوح زنـدگی مـردم
بهویژه افراد فقیر و گروههاي فاقد مزیت میداند]20[. تفاوت تعاریف ارائه شده از توسعه پایدار عمدتاً ناشی از برداشتهـاي مختلـف از واژه
پایداري است. در حالی که بعضی روي تعادل طبیعی یا اکوسیسـتمی متمرکـز هسـتند، دیگران رشد اقتصادي پایدار را مد نظر دارند. از سوي دیگر براي دیگران حفـظ سـنتهـا یا ظرفیت ارضاي نیازهاي انسانی، اشاره به پایداري دارد]9، ص678[.
بهطور کلی تفاسیر از توسعه پایدار چند بعدي هستند. اغلب میان اهـداف اجتمـاعی )شامل عدالت، مشارکت، برابري، توانمند سازي، پایـداري نهـادي، انسـجام فرهنگـی و...( اهداف اکولوژیکی )شامل حفظ تنوع زیستی، حفظ منابع طبیعی و... ( و اهداف اقتصادي )شامل رشد، کارایی و رفاه مادي و...( تمایز قائـل مـیشـوند]17، ص217؛ 24، ص53[.
چنین تصور چند بعدي مسیر اصلی در تحلیل و دفاع از توسعه پایدار را نشان میدهد.
منابع طبیعی )IUCN( تحت عنوان »استراتژي حفاظت از منابع طبیعی« استفاده شـد و از طریق گزارش موسوم به »آینده مشـترك مـا« کـه گـزارش برونـت لنـد2 نیـز نامیـده میشود و توسط کمیسیون محیط زیست و توسعه سـازمان ملـل تهیـه شـده، بـه طـور گستردهاي اشاعه یافت. بر اساس تعریف این گزارش، توسعه پایـدار توسـعهاي اسـت کـه نیازهاي نسلهاي کنونی را بدون خدشه وارد کردن به توانایی نسلهاي آینده در تـأمین
نیازهاي شان برآورده سازد]24، ص51؛ 9، ص675[. رابینسون3 معتقد است، منظور از توسعه پایدار، روندي از توسعه اقتصـادي اسـت کـه
منابع را تحلیل4 نبرد و هزینههاي زیست محیطی منفی بـراي بقـاي کـره زمـین ایجـاد ننماید. همچنین این اصطلاح شامل آن است که منافع اقتصادي چنـین توسـعهاي بایـد بهطور وسیع منتشر شود. مانگی5 توسعه پایدار را بهبود ممتد در سـطوح زنـدگی مـردم
بهویژه افراد فقیر و گروههاي فاقد مزیت میداند]20[. تفاوت تعاریف ارائه شده از توسعه پایدار عمدتاً ناشی از برداشتهـاي مختلـف از واژه
پایداري است. در حالی که بعضی روي تعادل طبیعی یا اکوسیسـتمی متمرکـز هسـتند، دیگران رشد اقتصادي پایدار را مد نظر دارند. از سوي دیگر براي دیگران حفـظ سـنتهـا یا ظرفیت ارضاي نیازهاي انسانی، اشاره به پایداري دارد]9، ص678[.
بهطور کلی تفاسیر از توسعه پایدار چند بعدي هستند. اغلب میان اهـداف اجتمـاعی )شامل عدالت، مشارکت، برابري، توانمند سازي، پایـداري نهـادي، انسـجام فرهنگـی و...( اهداف اکولوژیکی )شامل حفظ تنوع زیستی، حفظ منابع طبیعی و... ( و اهداف اقتصادي )شامل رشد، کارایی و رفاه مادي و...( تمایز قائـل مـیشـوند]17، ص217؛ 24، ص53[.
چنین تصور چند بعدي مسیر اصلی در تحلیل و دفاع از توسعه پایدار را نشان میدهد.
از سوي دیگر از زمان مطرح شدن توسعه پایدار در گـزارش برانـت لنـد، تمـایز بـین
سیاستگذاري پایدار از سیاستگذاري زیست محیطی مشکلتر شده است. گـزارشهـاي
مربوط به توسعه پایدار اغلب با عباراتی درباره پایداري بهعنوان حراست از رفاه نسلهـاي
آینده شروع میشود اما سپس با تأکید بر سیاستهاي زیست محیطی ادامه مییابد]23،
ص339[. همانگونه که دوبسون6 )2003( نیز اشاره میکنـد، کـار روي توسـعه پایـدار اساسـاً
درباره حفاظت از محیط زیست است. در اصـطلاحات سیاسـتگـذاري توسـعه پایـدار در نهایت درباره بهبود زیست محیطی و چالشهـاي آن مـیباشـد. آگـه مـن و همکـاران او )2003( نیز اشاره میکنند که مباحث تئوريهاي پایداري روي محیط زیسـت متمرکـز است]17، ص216[. این امر نشان دهنده اهمیت مسائل زیست محیطی در عصر حاضر و
چالشهاي فرا روي آن و نتایج مستقیم آن بر نسل کنونی و نسلهاي آینده است.
ادامه دارد...
ص339[. همانگونه که دوبسون6 )2003( نیز اشاره میکنـد، کـار روي توسـعه پایـدار اساسـاً
درباره حفاظت از محیط زیست است. در اصـطلاحات سیاسـتگـذاري توسـعه پایـدار در نهایت درباره بهبود زیست محیطی و چالشهـاي آن مـیباشـد. آگـه مـن و همکـاران او )2003( نیز اشاره میکنند که مباحث تئوريهاي پایداري روي محیط زیسـت متمرکـز است]17، ص216[. این امر نشان دهنده اهمیت مسائل زیست محیطی در عصر حاضر و
چالشهاي فرا روي آن و نتایج مستقیم آن بر نسل کنونی و نسلهاي آینده است.
ادامه دارد...
زن در توسعه و سیاست، دورة10، شمارة 4، زمستان 1391: 56-37
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر